Biopolym. Cell. 2025; 41(2):139.
Біоінформатика
In silico прогнозування нейропротекторних властивостей сполук природного походження на прикладі шоломниці байкальської (Scutellaria baicalensis)
- Інститут молекулярної біології і генетики НАН України
Вул. Академіка Заболотного, 150, Київ, Україна, 03143
Abstract
Мета. Розробка, оптимізація та апробація ефективних in silico моделей прогнозування нейропротекторних та анксіолітичних властивостей сполук природного походження на прикладі шоломниці байкальської (Scutellaria baicalensis). Методи. Побудова моделей машинного навчання. Результати. Розроблено три моделі машинного навчання, побудовані із застосуванням алгоритмів Random Forest, XGBoost та LightGBM, для прогнозування нейропротекторної та анксіолітичної активностей природних сполук. Побудовані класифікатори досягли точності на рівні 75–78%. Запропоновано підхід бінарної класифікації із залученням молекулярних дескрипторів і структурних фінгерпринтів, який після обробки та оптимізації дозволяє виявляти сполуки з потенційною нейропротекторною активністю. Обґрунтовано ефективність застосування методів in silico моделювання для прогнозування нейропротекторних та анксіолітичних властивостей сполук S. baicalensis. Застосування моделей до компонентів цього виду засвідчило їхню здатність верифікувати вже відомі біологічно активні речовини: з 78 досліджених сполук 46 були ідентифіковані як потенційно активні. Висновки. Застосування in silico прогнозування нейропротекторних властивостей біоактивних сполук є перспективним для скринінгу фітокомплексів, зокрема у фармації та медицині — для профілактики та підтримки при ПТСР і нервових розладах.
Keywords: in silico, машинне навчання, молекулярні дескриптори, Scutellaria baicalensis, нейропротекторні властивості
Повний текст: (PDF, англійською)
References
[1]
Zagrychuk OG, Matiashchuk YO, Korzhovska VV, Milyan II, Polovyi DO, Demyd AE, Zagrychuk HY. Use of in silico research methods for predicting pharmacokinetic properties and searching for biologically active compounds. Pharm Rev. 2024; 3:53-67.
[2]
Volynets GP, Iungin OS, Gudzera OI, Vyshniakova HV, Rybak MY, Moshynets OV, Balanda AO, Borovykov OV, Prykhod'ko AO, Lukashov SS, Maiula TH, Pletnova LV, Yarmoluk SM, Tukalo MA. Identification of novel antistaphylococcal hit compounds. J Antibiot (Tokyo). 2024; 77(10):665-78.
[3]
Li L, Yang L, Yang L, He C, He Y, Chen L, Dong Q, Zhang H, Chen S, Li P. Network pharmacology: a bright guiding light on the way to explore the personalized precise medication of traditional Chinese medicine. Chin Med. 2023; 18(1):146.
[4]
Wang ZL, Wang S, Kuang Y, Hu ZM, Qiao X, Ye M. A comprehensive review on phytochemistry, pharmacology, and flavonoid biosynthesis of Scutellaria baicalensis. Pharm Biol. 2018; 56(1):465-84.
[5]
Tao F, Cai Y, Deng C, Chen Z, Shen Y, Sun H. A narrative review on traditional Chinese medicine prescriptions and bioactive components in epilepsy treatment. Ann Transl Med. 2023; 11(2):129.
[6]
Zhang K, Pan X, Wang F, Ma J, Su G, Dong Y, Yang J, Wu C. Baicalin promotes hippocampal neurogenesis via SGK1- and FKBP5-mediated glucocorticoid receptor phosphorylation in a neuroendocrine mouse model of anxiety/depression. Sci Rep. 2016; 6:30951.
[7]
Wang F, Xu Z, Ren L, Tsang SY, Xue H. GABA A receptor subtype selectivity underlying selective anxiolytic effect of baicalin. Neuropharmacology. 2008; 55(7):1231-7.
[8]
de Carvalho RS, Duarte FS, de Lima TC. Involvement of GABAergic non-benzodiazepine sites in the anxiolytic-like and sedative effects of the flavonoid baicalein in mice. Behav Brain Res. 2011; 221(1):75-82.
[9]
Ding S, Zhuge W, Hu J, Yang J, Wang X, Wen F, Wang C, Zhuge Q. Baicalin reverses the impairment of synaptogenesis induced by dopamine burden via the stimulation of GABAAR-TrkB interaction in minimal hepatic encephalopathy. Psychopharmacology (Berl). 2018; 235(4):1163-78.
[10]
Ma Y, Zhou X, Zhang F, Huang C, Yang H, Chen W, Tao X. The effect of scutellaria baicalensis and its active ingredients on major depressive disorder: a systematic review and meta-analysis of literature in pre-clinical research. Front Pharmacol. 2024; 15:1313871.
[11]
EghbaliFeriz S, Taleghani A, Tayarani-Najaran Z. Central nervous system diseases and Scutellaria: a review of current mechanism studies. Biomed Pharmacother. 2018; 102:185-95.
[12]
Limanaqi F, Biagioni F, Busceti CL, Polzella M, Fabrizi C, Fornai F. Potential Antidepressant Effects of Scutellaria baicalensis, Hericium erinaceus and Rhodiola rosea. Antioxidants (Basel). 2020; 9(3):234.
[13]
Taha K. Machine learning in biomedical and health big data: a comprehensive survey with empirical and experimental insights. J Big Data. 2025; 12(1):61.
[14]
Kanber BM, Al Smadi A, Noaman NF, Liu B, Gou S, Alsmadi MK. LightGBM: a leading force in breast cancer diagnosis through machine learning and image processing. IEEE Access. 2024; 12:39811-32.
[15]
Zhang L, Tian Y, Wang J, Deng S, Fan H. Network pharmacology-based research on the effect of Scutellaria baicalensis on osteosarcoma and the underlying mechanism. Medicine (Baltimore). 2023; 102(46):e35957.
[16]
Nguyen-Vo TH, Nguyen L, Do N, Le PH, Nguyen TN, Nguyen BP, Le L. Predicting Drug-Induced Liver Injury Using Convolutional Neural Network and Molecular Fingerprint-Embedded Features. ACS Omega. 2020; 5(39):25432-9.
[17]
Polishchuk MM, Tsyben DV, Kapliuk YI. Information processing using machine learning tools in Python. Computer-Integrated Technologies: Education, Science, Production. 2023; 53:205-9.
[18]
Pinchuk I, Yachnik Y, Goto R, Skokauskas N. Mental health services during the war in Ukraine: 2-years follow up study. Int J Ment Health Syst. 2025; 19(1):11.